Күн суутуп, жылуулук үчүн жарандар электр жана от жагуучу мештерди көп колдоно баштагандан бери, акыркы 15 күндүн ичинде эле облус аймагында катталган өрт кырсыктарынын саны өстү. Эки жума аралыгында 10 өрт кырсыгы катталып, тилекке каршы турак үйлөр толугу менен күйүп кеткен учурлар болду. Бактыга жараша адам өмүрү кыйылган жок. Бул багытта биз Баткен облустук өрткө каршы кызмат башкармалыгынын башчысы Замирбек Сооров менен өрттүн алдын алуу жана чыгуу себептери тууралуу сөз кылдык.
-Замирбек Эсеналиевич, акыркы күндөрү облус аймагында өрт кырсыктары көп катталып, өрт чыккан турак үйлөр толугу менен күйүп кеткен учурлар жок эмес. Чыккан өрттү убагында өчүрүп калууга мүмкүн эмеспи?
-Туура, акыркы эки жума аралыгында өрт кырсыгы көп каттала баштады. Ал эми өрт чыккан үйлөр толугу менен күйүп кетүүсүнө жолдун алыстыгы себеп болууда. Негизи шаар жеринде ар бир 5 чакырым, айыл жеринде 25 чакырым аралыкта өрт кызматы болушу керек. Тилекке каршы бизде андай шарт жок. Айылдарда чыккан өрткө Баткен шаарынан же башка райондун борборунан өрт өчүрүүчүлөр барганча кеч болуп калган учурлар болууда. Анын үстүнө шаардын көчөлөрү да тар, унаа көп. Өрт өчүрүү үчүн кетип жаткан унааны көрүшсө да жол берейин дебеген айдоочулар бар. Биздин өрт өчүрүүчүлөр өрт тууралуу кабар түшөөрү менен бир мүнөттүн ичинде жөнөп кетет. Бирок алыс жол жүрүп убакыттан уттуруп коюп жатканыбыз чын.
-Бул көйгөйдү чечүүнүн жолу барбы, алыскы аймактарга өрт кызматын ачуу аракеттери көрүлдүбү?
-Лейлек районунун Кулунду айылына ачтык. Кулунду Исфана шаарынан 50 чакырым алыста жайгашса, андан ары дагы 70 чакырымга чейинки аралыкта айылдар бар. Ошондуктан бул аймакка өрткө каршы кызмат бөлүмүн ачуу зарыл эле. Учурда чек аралаш Самаркандек айылына ачуу максатыбыз бар. Анткени райондун борборунан алыс жайгашкан айылда буга чейин да чек ара чыр чатактарынан улам өрт чыгып, жайлоолордо бир канча үйлөр өрттөнгөн. Мындай окуялар кайталанбашы үчүн аймакка коопсуздук чараларын түзүшүбүз зарыл. Бул маселе өлкө башчыбыздын программасына кирген. Ишке ашуусу күтүлүүдө.
-Өткөн жылы канча өрт кырсыгы катталды жана өрттүн чыгуу себептерине токтолсоңуз?
-Ал жылдын 11 айы ичинде облус аймагында жалпы 202 өрт кырсыгы катталып, чыгымы 166 444 000 сом болду. Анын ичинен турак жайда 45 өрт кырсыгы катталып, чыгымы 5 млн сомду түзүп, 3 кишинин өмүрүн алган.
Өрт кырсыгы адамдардын отко шалаакы мамиле кылуусунан келип чыгат. Мас абалда бөлмөдө тамеки чегип уктоо, колдо жасалган ачык спиралдуу электр плиталарын колдонуу, түйүндөргө сайылган боюнча унутта калган электр шаймандары, жараксыз электр түйүндөрү, кароосуз калтырылган жаш балдар, бузулган меш анчалык деле өзгөчөлүгү жоктой сезилет, бирок мына ушундан орду толгус кырсыктар болуп өтөт - үйлөр, үй мүлктөрү күйүп, кээ бир учурда адамдар да каза болот.
-Коомдук жайлардагы өрт коопсуздуктары талапка канчалык деңгээлде жооп берет?
-Тилекке каршы коомдук жайларда өрт коопсуздугу толук сакталбайт. Буга мисал Исфана базарындагы өрттү айтсак болот. Баткен базарында да абал начар. Биз көп ирет эскертүүлөрдү бердик, анан сатуучуларга сабак болсун деп атайын машыгуу өткөрдүк. Машыгууда базар ичинде өрт чыккан жерге жете албай койдук. Жолдордогу унаа тыгындары, соодагерлердин баш аламан жайгашышы тоскоолдуктарды жаратты.
Ошондой эле акыркы учурда күйүүчү май ташыган оор жүк ташуучу унаалар күйүп кеткен фактылар катталып жатат. Бул күйүүчү май ташыган унаалар биздин шаар ичин аралап өткөн учурлар көп. Эгер мындай өрт кырсыгы шаар ичинде жалп этсе эмне болоору түшүнүктүү. Ошондуктан Баткен шаарына күйүүчү май ташыган унааларды киргизбей, айланма жол салуу керек.
Маектешкен: Чолпон БЕРДИКУЛОВА, "Взгляд” Баткен облусу